De Mythe van de Eenzame Kunstenaar Doorprikt
Een portret geschilderd door de kunstenares Ann Van der Gucht voor een werkje van Trui Gysseling
Inspiratie en Innovatie door Samenwerking
Inhoud
Artikel geïnspireerd door de tentoonstelling 'Uit de Collectie Together: Collaborative Art Practices' in het SMAK van 25 mei tot 8 september 2024.
Deze tentoonstelling stelt de romantische mythe van de eenzame kunstenaar op zijn kop. Er is nog een andere mythe, die van de arme, zieltogende kunstenaar die we van tafel kunnen vegen, zeker als we het landschap van de hedendaagse kunstenaars in de musea bekijken.
Samenwerken in de Kunstwereld: Een Historisch Perspectief
Individueel werkende kunstenaars is een eerder recent verschijnsel. Kunst stond vroeger niet op de piedestal zoals nu en werd vanaf de middeleeuwen gemaakt in ateliers waar leerlingen het vak leerden.
Een atelier werd meestal geleid door een 'Meester' of topkunstenaar. Samenwerking tussen meesters was eerder zeldzaam. Een uitzondering hierop was de vriendschap en samenwerking tussen Pieter Paul Rubens en Jan Brueghel de Oude. Volgens Wikipedia leverde die samenwerking niet minder dan 24 werken op, te beginnen met ‘Het gevecht der Amazonen’ in 1598.
Rubens en Breughel een artistieke vriendschap - boek door Anne T. Woollett en Tiarna Doherty - Uitgeverij Wbooks 2006 - 274 pagina's
Drie schilderijtjes, twee van Trui Gysseling en het middenste van Ann Van der Gucht, of hoe ze elkaar beïnvloed hebben.
Beroemde Kunstenaarsduo's en Hun Samenwerkingen
Maar ook nu zijn er nog tal van kunstenaars die samenwerken en samen kunst maken. Hierbij denk ik spontaan aan de kunstenaarsduo's 'Marina Abramovic en Ulay', 'Gilbert and George' en de fotografen 'Bernd en Hilla Becher'. Het deed mij dan ook plezier om hen in deze tentoonstelling terug te zien.
Marina Abramovic en Ulay werkten een aantal jaren samen als performancekunstenaars. Marina Abramovic zocht steeds de grens van haar mogelijkheden en lichamelijkheid op. Hun samenwerking stopte toen dat voor Ulay te ver ging. In de tentoonstelling was een werk te zien met Marina Abramovic en Jan Hoet.
Marina Abramovic - ARTIST IS PRESENT (La muraglia cinese) - canzoniutili - video Engels gesproken 3:44 min.
Marina Abramovic and Ulay - A Minute of Silence / The Artist is Present (MoMA 2010 performance HD) - Daniel Borges - video Engels gesproken 3:03 min.
Gilbert & George is een Engels-Italiaans kunstenaarsduo. Ze werden bekend met performances en grote fotowerken achter glas.
The Singing Sculpture clip - Catherine Heard - video Engels gesproken 2:32 min.
Bernd en Hilla Becher waren een Duits fotografenpaar. Ze trokken samen door Europa en de Verenigde Staten om industriële gebouwen vrij afstandelijk en zakelijk vast te leggen met een technische camera.
Bernd and Hilla Becher's industrial art - CBS Sunday Morning - video Engels gesproken 2:33 min.
Minder beroemd maar daarom niet minder interessante duo's
Reniere & Depla is een Belgisch kunstenaarsduo, bestaande uit Paul Reniere en Martine Depla. Samen schilderen zij voornamelijk met acrylverf op doek en paneel.
reniere-depla.be - website met beeldmateriaal van het duo
Dedden & Keizer is een Nederlands kunstenaarsduo bestaande uit Albert Dedden. Zij staan ook bekend als de Space Cowboys en creëren werken voor in de openbare ruimte.
Wolf op de Waalkade in Nijmegen - Omroep Gelderland - video Nederlands gesproken 1:46 min.
Dedden Keizer - website
Daems van Remoortere is een Belgisch kunstenaarsduo dat bestaat uit Lena Daems en Frederik van Remoortere. Hun werken zijn multidisciplinair en overschrijden de grens tussen theater, film en beeldende kunst.
Track Tracy - Daems Van Remoortere | Into The Great Wide Open 2019 - Into The Great Wide Open - - video 1:46 min.
daems van remoortere - website
Driessens & Verstappen is een Nederlands kunstenaarsduo, bestaande uit Erwin Driessens en Maria Verstappen. Als duo zijn zij actief binnen de generatieve kunst, installatie en fotografie.
Driessens & Verstappen portret - kunsthogeschool - video Nederlands gesproken 5:15 min.
Driessens & Verstappen - website
De Invloed van Vriendschap op Kunst: Van Gogh en Gaugain
Maar zelfs een eenzaat als Vincent van Gogh hield contact met andere kunstenaars, vooral in de tijd dat hij in Parijs woonde, en later in Arles. De tragisch afgelopen vriendschap met Paul Gaugain is daar getuige van.
Why did Van Gogh cut off his ear? || Van Gogh Questions - Van Gogh Museum - video Engels gesproken 4:16 min.
Vincent Van Gogh / Paul Gauguin The little Yellow House Cutting off his Ear Art History - documentary. - william akridge - video Engels gesproken 19:04 min.
Leren van Anderen: Op de Schouders van Reuzen
Maar los van zijn historische context is het maken van kunst voor een groot deel op de schouders van reuzen gaan staan. Of van andere culturen, denk bijvoorbeeld aan Picasso die zich op Afrikaanse kunstenaars inspireerde.
Er is zo veel te leren van andere kunstenaars. Het wiel opnieuw uitvinden is, op zijn zachts gezegd, behoorlijk kortzichtig.
Inspiration vs. Copying For Creatives - The Happy Ever Crafter - video Engels gesproken 7:55 min.
Developing Your Style by Studying the Masters - Proko - video Engels gesproken 12:42 min.
Figuratief door Ann Van der Gucht en strepen van Trui Gysseling
Inspiratie door andere kunstenaars
Tentoonstellingen en galeries bezoeken is niet alleen aangenaam. Het inspireert, zet je aan om te experimenteren met nieuwe materialen of om je materialen anders te gebruiken en om nieuwe onderwerpen te verkennen.
Er zijn nog meer manieren om je door andere kunstenaars te laten inspireren:
samen met andere kunstenaars een atelier delen of ateliers van andere kunstenaars bezoeken
samen op stap gaan om te tekenen of te aquarelleren, denk maar aan de urban sketch beweging
boeken en blogs over kunstenaars lezen
cursussen volgen of zelfs cursussen geven (je leert ook van de cursisten)
lezingen bijwonen
naar video's van kunstenaars kijken
Mijn Ervaringen met Kunstenaarscollectieven en Atelierdeling
In de academie heb ik een jaar een ruimte gedeeld met Ann Van der Gucht. Tegen het einde van het jaar viel op hoe we elkaar beïnvloedden en toch elk een eigen weg volgden, een eigen stijl ontwikkelden.
We hebben samen tentoongesteld in Galerie De Nieuwe Vaart in 2006 en toen viel de wederzijdse inspiratie nog meer op, zowel op vlak van kleurgebruik, formaat van de werken als de onderwerpen of manier van abstraheren.
Daarna zijn we elk onze eigen weg gegaan, maar deze ervaring heeft mij verrijkt en geleerd om niet op een eilandje te willen zitten. Zelfs toen ik een eigen atelier had, heb ik nog veel jaren een plekje bezet in het atelier van het kunstenaarscollectief de Kunst-Bloem in Gent.
Het delen van een atelier biedt voordelen maar ook nadelen, denk maar aan de financiële kant van de zaak, het verdelen van taken maar ook aan botstende ego's. Een groepsatelier met een duidelijke structuur biedt dan een oplossing.
Social media en online communities
Met de opkomst van de digitale media zijn er ook andere mogelijkheden voor kunstenaars om elkaar te inspireren.
Sociale media en online communities spelen een cruciale rol in de moderne kunstwereld. Ze bieden kunstenaars een platform om hun werk te delen, connecties te maken, en samenwerkingsmogelijkheden te verkennen. Hier zijn enkele manieren waarop social media en online communities kunstenaars kunnen helpen om samen te werken en hun creatieve horizon te verbreden.
Platforms voor inspiratie en connectie
Instagram:
Portfolio en netwerken: Instagram is een visueel platform waar kunstenaars hun portfolio kunnen delen en netwerken met andere artiesten wereldwijd. Door hashtags en locatietags te gebruiken, kunnen kunstenaars hun werk onder de aandacht brengen van een breed publiek en potentiële samenwerkingspartners vinden.
Pinterest:
Visuele inspiratie: Pinterest fungeert als een digitale moodboard waar kunstenaars inspiratie kunnen opdoen door afbeeldingen, tutorials en ideeën te pinnen. Het platform is ideaal om nieuwe technieken en stijlen te ontdekken die in samenwerkingsprojecten kunnen worden toegepast.
Collaboratieve borden: Pinterest biedt de mogelijkheid om collaboratieve borden te maken waar meerdere gebruikers pins kunnen toevoegen. Dit is handig voor het delen van ideeën en het gezamenlijk opbouwen van een inspiratiebord voor een project.
Kunstforums
Kunstforums daarentegen moet je met de nodige achterdocht benaderen. Vaak zijn het niet meer dan geldmachines op kosten van de kunstenaar.
Eindgedachten en Uitnodiging tot Dialoog
De romantische mythe van de eenzame kunstenaar is door de eeuwen heen ontkracht. Samenwerking heeft altijd een cruciale rol gespeeld in de kunstwereld, van de ateliers in de middeleeuwen tot de dynamische duo's en collectieven van vandaag. In onze moderne tijd bieden social media en online communities kunstenaars ongekende mogelijkheden om te inspireren, te leren en samen te creëren, ongeacht fysieke grenzen. Of je nu samenwerkt in een gedeeld atelier, deelneemt aan een online kunstforum, of inspiratie opdoet via platforms zoals Instagram en Pinterest, het delen van ideeën en technieken verrijkt de artistieke praktijk en leidt tot innovatieve kunstwerken.
Ik nodig je uit om je eigen ervaringen en gedachten over samenwerking in de kunst te delen. Heb je zelf in een samenwerkingsproject gewerkt? Wat waren je uitdagingen en hoe heb je ze overwonnen? Laat je reactie achter in de comments en laten we samen verder bouwen aan een gemeenschap van creatieve en geïnspireerde kunstenaars.
Relevant Artikel in deze Blog
Meer dan Kopiëren
Naschilderen als Leerproces en Inspiratiebron
Verken in deze Blog
Alles over Creativiteit
Alle artikels in deze blog over creativiteit. Want creativiteit kun je leren, of op zijn minst leren vergroten.Andere Denkwerelden
Als je graag iets anders wilt lezen dan praktische onderwerpen of juist een passie hebt voor meer filosofische artikelen, dan wacht er een wereld van boeiende leesstof op je om te verkennen en te overpeinzen.
