TruiGys

View Original

Waarom kunst maken ?

Trui Gysseling

Kunst is veel meer dan alleen erkenning krijgen en geld verdienen.

Het is een uitlaatklep voor creativiteit, een manier om te ontsnappen aan de realiteit en tegelijkertijd om te gaan met de realiteit. Het is een middel voor persoonlijke groei en ontwikkeling, en een manier om te communiceren.

Erkenning krijgen?

‘ Als kunstenaar erkenning krijgen, vergeet het maar.' hoorde ik onlangs zeggen. 'Er worden enkel nog dure schilderijen van bekende namen gekocht, mijn atelier vult zich met schilderijen, ik houd op de duur geen plaats meer over voor iets anders. Waarom zou ik dan nog tekenen en schilderen ?’

Dit heeft me aan het denken gezet. En voor een deel is het ook waar. Geld verdienen met je kunst is legitiem, maar moeilijk.

Is dat de enige reden om kunst te maken?

Je creativiteit uitleven

Dit is waarschijnlijk wel de belangrijkste reden om aan kunst te doen: je creativiteit de vrije loop laten en volledig uitleven. Je kan je creativiteit op allerlei manieren uitleven : door te tuinieren, te koken, je huis in te richten. Maar als je kunst maakt, laat je het nuttige en doelgerichte varen, en heeft enkel wat zich afspeelt op je blad of op je doek nog belang.

Ontsnappen aan de realiteit

Het kan ook een even ontsnappen aan de realiteit zijn. Als ik teken of schilder valt alles weg, de tijd lijkt niet meer te bestaan, zorgen schuiven naar de rand van mijn bestaan. En het gekke is dat die zorgen na een sessie schilderen ook minder lijken. Na het schilderen heb ik meer energie en ben ik tegelijk meer ontspannen.

Omgaan met de realiteit

Tekenen of schilderen kan ook een manier zijn om met de realiteit om te gaan, om met jezelf te communiceren. Een aantal vrouwelijke kunstenaars als Vanessa Beecroft en Marina Abramović  gebruiken hun eigen leven en de pijnlijke of problematische omgang met hun lichaam als thema voor hun kunst.

Kunst is voor deze vrouwen een vorm van communicatie. Hun werk streeft niet naar klassieke schoonheid, maar toont pijn, verdriet, angst.

Persoonlijke ontwikkeling en groei

Kunst maken kan ook een machtig hulpmiddel zijn om persoonlijke groei te bevorderen. Door het creëren van kunst kun je uitdrukking geven aan emoties, gedachten en ideeën, wat kan helpen bij het verwerken en begrijpen van je innerlijke wereld.  Bovendien kan het creëren van kunst je zelfvertrouwen en zelfexpressie versterken, en helpen bij het ontwikkelen van nieuwe vaardigheden en perspectieven.

Twee vrouwen zijn hiervoor bekend: Frida Kahlo en Louise Bourgeois

De Mexicaanse schilderes Frida Kahlo gebruikte haar kunst om uitdrukking te geven aan haar fysieke en emotionele pijn die het gevolg was van haar ongelukken. Haar werk was een manier om te genezen en te groeien.

De Franse beeldhouwster Louise Bourgeois creëerde kunst om  haar emotionele bagage te verwerken en te begrijpen, in het bijzonder haar jeugdervaringen.

Communicatie

Kunst is ook communicatie, niet enkel als het zo expliciet is als bij Abramović. Als we naar een schilderij kijken kan het ons aanspreken. We zeggen het zelfs letterlijk, maar dan meestal in negatieve zin : ‘het zegt mij niets’, ‘het spreekt mij niet aan’. Ook emotioneel kan kunst ons wel of niet aanspreken : ‘het laat mij koud’. De communicatie is meestal onbewust maar onze taal verraad ons.

Helemaal jezelf zijn

Kunst maken kan als thuiskomen zijn : hier kan je helemaal jezelf zijn. In je kunst kan je je bevrijden van alle regeltjes en precies dat doen wat jij wilt. Het mooie aan kunst maken is dat jij bepaalt hoe het er uit moet zien, wat je onderwerp is en waarmee je het uitbeeldt. Je kan je laten leiden door je emoties en daar een beeldtaal aan geven.

Het kind in jou laten spelen

Als je tekent of schildert kan het zijn dat je weer in die gemoedstoestand komt die je had als kind. Je kinderlijke blijheid komt terug, over een kleurtje, een lijn, je vingers die de klei kneedden in de kleuterklas. Die onbevangenheid is waarschijnlijk het grootste geschenk dat tekenen en schilderen je kan geven. Je herbeleeft een verloren gewaande wereld. Maar soms moet je die onbevangenheid weer veroveren.

Genieten

Het plezier begint al met het kopen van een potlood. Er is ook de sensuele ervaring van de verf, hoe de kleuren met elkaar harmoniëren, in elkaar overlopen of elkaar versterken. Het zachte glijden van het houtskool over het papier, zien hoe de tekening zichzelf vorm lijkt te geven. Je in een toestand bevinden die buiten de tijd lijkt te bestaan, dat is genieten van kunst.

Maar genieten is ook vol bewondering naar een schilderij van een andere kunstenaar kijken, je laten meeslepen door de kleuren en het ritme, de drang voelen om het aan te raken, te strelen (wat doorgaans niet mag) en helemaal opgaan in de wereld van die kunstenaar.

Nieuwsgierigheid

Tekenen kan ook een manier zijn om de realiteit te onderzoeken. Door een voorwerp te tekenen, leren we het beter kennen. Leonardo Da Vinci is hier wel het beste voorbeeld van. In zijn schetsboeken onderzocht hij bijvoorbeeld de vlucht van de vogels en legde hij de anatomie van het menselijk lichaam vast.

Een uitdaging

En niet te vergeten: kunst maken is ook een uitdaging, en blijft een uitdaging. Je hebt een idee, maar hoe vertaal je dat naar een plat vlak. Je hebt een beeld in je hoofd, maar hoe teken je dat. Je ziet een mooi landschap, maar hoe pas je dat toe in een schilderij. Je ziet die persoon, maar hoe maak je zijn portret. Hoe maak je schilderijen die boeiend en uniek zijn ?

Een nooit eindigend avontuur

Kunst is ook een avontuur, je gaat op zoek naar nieuwe mogelijkheden, technieken en materialen om mee te tekenen of te schilderen. Je probeert ze uit, speelt er mee, past ze toe.

Maar het avontuur bestaat ook uit kijken naar de kunst van anderen, hoe zij vorm gaven aan hun wereld, hun ideeën.

Een mentaliteit

Kunst is tenslotte een activiteit en een mentaliteit. Het resultaat is niet het belangrijkste, al doet het deugd als je achteraf tevreden bent met dat resultaat.

Kunst doet je ook anders naar de wereld kijken: hij wordt bron van inspiratie. Overal zie je mogelijkheden om mee aan de slag te gaan, en zie je kunstenaars die dat ook doen. Kunst maakt de werkelijkheid boeiender, net zoals wetenschap dat kan doen, maar bij kunst heb je de sleutels zelf in handen.

Waarom maak jij kunst, vertel het in het commentaar.

Verken in deze Blog